Şema terapistleri, mesleklerinin gerektirdiği etik standartlara bağlı olarak danışanlarına destek sunar. Şema terapi, bireyin erken dönem yaşantılarından kaynaklanan şemalarını anlamaya ve dönüştürmeye odaklanırken, terapistin etik ilkeleri sürecin temel taşıdır.
1. Gizlilik ve Mahremiyet
Terapist, danışanın paylaştığı bilgilerin gizliliğini korumakla yükümlüdür. Danışanın onayı olmadan bilgiler üçüncü kişilerle paylaşılmaz. Yalnızca danışanın kendine ya da başkalarına zarar verme ihtimali veya yasal yükümlülükler gibi istisnai durumlarda bu gizlilik ihlal edilebilir ve danışan bu konuda bilgilendirilir.
2. Saygı ve Tarafsızlık
Terapist, danışanın cinsiyet, yaş, etnik köken, dini inanç, cinsel yönelim, kültürel geçmiş ve yaşam tarzı gibi tüm kişisel özelliklerine saygı göstermekle sorumludur. Her danışana eşit muamele edilir, ayrımcılık yapılmaz ve terapistin kişisel önyargıları sürece dahil edilmez.
3. Bilgilendirilmiş Onam
Danışan, terapi süreci, kullanılan yöntemler, hedefler ve potansiyel riskler hakkında detaylı bir şekilde bilgilendirilmelidir. Şema terapi yaklaşımı, danışanın anlayabileceği bir dilde açıklanır. Terapist, danışanın sürece bilinçli bir şekilde katılım sağlaması için gerekli bilgileri sunar ve onay alır.
4. Profesyonel Yeterlilik ve Sürekli Gelişim
Bir şema terapisti, gerekli eğitimleri tamamlamış ve yeterlilik belgelerini almış olmalıdır. Ayrıca, mesleki bilgi ve becerilerini güncel tutmak için düzenli olarak eğitimlere, süpervizyonlara ve profesyonel gelişim faaliyetlerine katılmalıdır. Yeterli bilgiye sahip olmadığı bir konuda danışanı yönlendirmek yerine, uygun bir uzmana sevk etmelidir.
5. Danışanın Otonomisine Saygı
Şema terapistleri, danışanın kendi yaşamı ve kararları üzerinde kontrol sahibi olmasını teşvik eder. Terapist, danışanı yönlendirmekten veya kararlarını etkilemekten kaçınmalı; yalnızca danışanın içsel çatışmalarını anlaması ve çözmesi için rehberlik etmelidir.
6. Terapi İlişkisinde Sınırların Korunması
Terapist, profesyonel ilişki sınırlarını net bir şekilde belirler ve korur. Danışan ile duygusal, sosyal veya finansal açıdan uygun olmayan bir ilişki kurmaktan kaçınır. Özellikle güç dengesinin hassas olduğu bu ilişkide etik sınırların ihlali, danışana zarar verebilir ve terapistin sorumluluğundadır.
7. Şeffaflık ve Açıklık
Terapist, danışanla terapi sürecine dair açık ve dürüst bir iletişim kurar. Terapi ücretleri, iptal politikaları, süre ve hedefler gibi konularda danışanı bilgilendirir. Danışan, terapinin herhangi bir aşamasında süreç hakkında soru sorma ve geri bildirim verme hakkına sahiptir.
8. Danışanın İyiliğini Önceliklendirme
Bir şema terapisti, her zaman danışanın iyiliğini ön planda tutar. Danışanın ihtiyaçlarına ve hedeflerine göre terapiyi şekillendirir. Terapist, danışanın iyiliği için kendi çıkarlarını ya da kişisel hedeflerini sürece dahil etmemelidir.
9. Duygusal Güvenliği Sağlama
Terapist, danışanın kendini güvende ve rahat hissettiği bir ortam oluşturmakla sorumludur. Duygusal açıdan hassas konular ele alınırken, danışanın ihtiyaçları ve sınırları göz önünde bulundurulmalıdır. Şema terapi sürecinde, duygusal güvenliğin sağlanması, erken dönem şemaların keşfi ve dönüşümü açısından kritik öneme sahiptir
10. Müdahale ve Yönlendirme Sorumluluğu
Şema terapistleri, terapi sürecinde yalnızca etik ve bilimsel olarak kabul gören yöntemleri kullanmalıdır. Terapist, danışanın şemalarını dönüştürme sürecinde rehberlik ederken, danışanın sağlığını olumsuz etkileyebilecek herhangi bir müdahaleden kaçınmalıdır.
11. Dürüstlük ve Hesap Verebilirlik
Terapist, danışanla iletişiminde dürüst ve açık olmalıdır. Profesyonel sınırlar içerisinde her adımın gerekçesi ve yöntemi açıklanabilir olmalıdır. Danışanın soruları net bir şekilde yanıtlanmalı ve terapistin etik davranışları her zaman gözden geçirilebilir olmalıdır.
12. Zarar Vermeme İlkesi
Şema terapistleri, danışanlarına hiçbir şekilde zarar vermemeye yönelik çalışır. Danışanın psikolojik iyiliğini riske atan davranışlardan veya yaklaşımlardan kaçınılır. Terapistin davranışları danışanın güvenliğini, sağlığını ve iyilik halini desteklemelidir.
